Er is heel veel op ons aan te merken.
Als andere mensen dat niet netjes (al dan niet ongevraagd) voor ons doen, hebben we altijd nog dat onvermoeibare en heel betrouwbare interne systeem.
De innerlijke criticus.
De stem van de beul.
De echo van je vader en moeder.
Voor de meeste mensen is deze stem vele malen kwalijker en bedreigender dan alles wat ons extern bereikt.
Extra lastig is het dat we ons over het algemeen uiterst verantwoordelijk voelen voor de inhoud van dat hardnekkige onzichtbare mechanisme.
Alsof wij het bewust doen, wij zélf, alsof we niet alleen continu fouten maken maar onszelf daar ook voor moeten straffen.
Wie niet weet dat we allemaal beschikken over zo’n stem of zelfs meerdere van die stemmen, kan zich er hopeloos in verliezen.
Wie nooit heeft onderzocht waar de boodschappen van zo’n innerlijke criticus (of lawaaierig intern tribunaal) vandaan komen en wat het doel ervan is, kan totaal verward raken, vervuld van schuld en schaamte.
En het is dus waardevol om een beetje inzicht te krijgen in wat er hier eigenlijk gebeurt.
Als ik het goed heb begrepen, wil de stem die ons zo intens kan belagen of beschuldigen ons alleen maar beschermen.
Door ons klein te houden en te waarschuwen, door paniek te zaaien of ons extreem boos te laten worden, kunnen we bepaalde situaties afwenden of voorkomen.
De stem is een echo uit het verleden die zich verantwoordelijk heeft gemaakt voor jouw welzijn en dat ten koste van alles wil verdedigen, maar vaak is blijven steken op een leeftijd waarop je nog helemaal geen goede inschattingen kon maken en door je naïviteit verkeerde conclusies hebt getrokken.
Soms vertegenwoordigt de stem de strenge of onvoorspelbare boodschap van je ouders, en soms is het niets meer dan een kinderlijk antwoord op een in jouw ogen onveilige of pijnlijke situatie, maar in veel gevallen blijft de stem zijn of haar stempel drukken op je leven.
Ik weet niet of dit volledig is op te lossen, maar het lijkt me van niet.
Wat wél kan, weet ik uit ervaring, is meer begrip ontwikkelen van en voor het mechanisme, meer inzicht krijgen in het feitelijk onpersoonlijke van iets wat zo enorm persoonlijk kan voelen.
De innerlijke criticus wordt minder actief en bedreigend als je er minder naar luistert en meer openstaat voor de onrust die hij in alle naïviteit creëert, in plaats van je automatisch terug te rekken.
Het is alsof je op die manier de capaciteit vergroot om je ongemakkelijk te voelen, en daarmee de stem rustig en liefdevol laat weten dat je het aan kunt.
Hierdoor neemt de noodzaak om je te beschermen af, en daarmee de constante en dwangmatige bemoeienis van de stem.
Zo wordt het steeds rustiger van binnen.
En daar valt natuurlijk weinig op aan te merken.