Iedereen mag natuurlijk iets vinden van depressies.

Maar zolang je nooit persoonlijk zo’n ervaring hebt gehad, zijn de ideeën erover op z’n best theoretisch, of anders tweedehands.

Ik begrijp mensen die een depressie niet begrijpen maar al te goed.

Als je hebt gehoord dat het een mentale aandoening of ziekte is, of iets met somberheid en je slecht voelen te maken heeft, kun je je daar misschien iets bij voorstellen, maar weet je eigenlijk nog steeds niet veel.

Mijn idee over wat een depressie is of waar het voor staat, is in de afgelopen jaren behoorlijk veranderd.

Van het puur medische model (‘het heeft te maken met een chemische onbalans in je brein, dus laten we antidepressiva proberen’) of de overtuiging dat mijn leven ook gewoon echt kut wás, kwam ik uit bij een verklaring die wat mij betreft kloppender en hoopgevender is.

Zoals ik het nu zie (en dat is geen poging om het ultieme antwoord te geven), is een depressie een soort inwendige noodgreep, de allerzwaarste poging om dat wat je niet wil voelen maar gevaarlijk dichtbij komt radicaal te dempen.

Alsof je vacuüm wordt getrokken, en in een emotieloos niemandsland valt.

Ik ben vaak en lang depressief geweest, en alhoewel ik het me gelukkig niet fysiek meer kan herinneren, weet ik nog wel hóe het voelde.

Als niks.

Een loodzwaar, doodvermoeiend niks.

In mijn latere reflecties kwam ik tot de conclusie dat ik letterlijk stil werd gezet door een kracht die niet intellectueel te vangen valt.

Inmiddels kan ik dat ook zien als iets dat in zekere zin liefdevol was, ondanks de heftigheid van de ervaring en de ultieme sensatie van verlorenheid, iets dat me beschermde tegen een vloedgolf van emoties en gevoelens, of een enórme deksel op een eindeloos diepe put.

Het is relatief makkelijk om achteraf met een lichtere bril naar al dat zwaars te kijken, en ik weet niet of mijn verklaring me zou kunnen helpen als ik ooit weer depressief zou worden.

Maar het zou me niets verbazen als mijn verlangen om wat ik voel niet langer te negeren groter en groter groeit en vruchten afwerpt.

En dat meer en meer uiting geven aan onzekerheden, angsten, schaamte en boosheid, voorkomt dat die ultieme tuimeling in het donker ooit nog gebeurt.

Ik heb er alle vertrouwen in.

—

(Foto door @zulmaury, voor Unsplash)